تفاوت بین UI و UX

در محیط خلاق و فنی امروزی، اصطلاحات “UI” (رابط کاربری) و “UX” (تجربه کاربری) بیش از هر زمان دیگری مورد استفاده قرار می­گیرند. به طور کلی، این اصطلاحات، اشاره به تخصص­ها و ایده­هایی دارند که سال­ها قبل از معرفی اصطلاحات مختصر وجود داشته­اند.

اما مشکل این اختصارات جدید، چیزی فراتر از نامگذاری است. متأسفانه، این اصطلاحات، به سرعت در حال تبدیل شدن به اصطلاحات رایج هستند: استفاده­ی نادرست از این اصطلاحات و اغلب در موقعیت­های کاملاً نامناسب، یک مشکل دائمی برای تعداد زیادی از متخصصان، از جمله: طراحان، جویندگان کار و متخصصان توسعه محصول است.

باید بتوانیم تفکیک، ارتباط و کاربرد مناسب این اصطلاحات را درک کنیم.

رایج ترین تصور غلطی که در محل کار، دیدار با مشتری و اغلب در لیست­های شغلی یا نیازهای شغلی خواهید شنید، ترکیب سهوی یا عوض کردن اصطلاحات است.

در بسیاری از موارد، انتظار می­رود که یک طراح رابط، به طور پیش فرض، تجربه کاربر را درک کند یا روی آن تمرکز کند، چون کار آنها تماس مستقیم با کاربر است؛ اما این انتظار، غلط است. واقعیت ساده این است که رابط کاربری، تجربه کاربری نیست.

شاید این اشتباه به این دلیل باشد که این اختصارات، هر دو با حرف “U” شروع می­شوند. به احتمال زیاد، این اشتباه، ناشی از همپوشانی مجموعه مهارت­های موجود در هر دو رشته است. آنها قطعاً حوزه­های مرتبطی هستند و در واقع بسیاری از طراحان، در هر دو زمینه دانش و مهارت دارند.

اما علیرغم این همپوشانی، هر دو زمینه ماهیتاً متفاوت و – مهمتر از همه – از نظر اهداف و دامنه کاری با هم فرق دارند. تمرکز رابط کاربری، بر روی المان­هایی است که با کاربر در تعامل هستند – اساساً، روش­های فیزیکی و تکنیکی ورودی و خروجی.

UI به مجموع رویکردها و المان­هایی اشاره دارد که به کاربر، امکان تعامل با سیستم را می­دهند. این رابط، کاری با جزئیاتی مانند نحوه واکنش کاربر به سیستم، یادآوری سیستم و استفاده مجدد از آن ندارد.

برای حل چنین مسائلی، به تجربه کاربر مراجعه می­کنیم. گول نخورید! تجربه کاربر، چیزی فراتر از نتیجه نهایی رابط کاربری است. درعوض، از نظر من، بهتر است که تجربه کاربر را به عنوان راکتور یا هسته­ی یک برند در نظر بگیریم. یک برند، در اصل، مجموع تجربیاتی است که یک شخص، با یک شرکت یا سازمان کسب می­کند. هدف، تجربه کاربر است.

این هدف، نه تنها هدف یک رابط است، بلکه یک محصول یا تعامل با یک سازمان است. وقتی تجربه کاربری خوبی حاصل شود، هر اثر مطلوب یا مثبتی که احتمالاً فکرش را می­کنید، از آن بدست می­آید. تمرکز UX، روی موفقیت کل است.

در پایان، همه هدف ما این است که برای کاربر، چیزی به یادگار بگذاریم: یک خاطره. همانطور که همه ما می­دانیم، حافظه انسان حیرت انگیز است، اما کامل نیست. تک تک جزئیات، در یک تجربه کاربری خوب نقش دارند، اما وقتی کاربر، آن محصولات را به خطر می­آورد، خیلی از جزئیات را فراموش می­کند. UX حاوی تصویری بسیار بزرگتر از UI است، اما هنوز هم به کوچکترین جزئیات متکی می­باشد. این فهم، قوی­ترین سرمایه­ای است که هر کسی می­تواند در توسعه محصول خود داشته باشد.

UI یک ابزار است

رابط کاربری، یکی از قدرتمندترین ابزارهایی است که هنگام جستجوی تجربه کاربری عالی، در اختیار ما است. چرا؟ چون رابط کاربری، ملموس­ترین، درونی­ترین و قابل مشاهده­ترین روشی است که کاربران ما با آن ارتباط برقرار می­کنند.

UI خط مقدم است. این احتمالاً بهترین توضیح برای این است که چرا این دو اصطلاح اغلب به جای یکدیگر استفاده می­شوند یا در یک ترکیب قرار می­گیرند.

استفاده نادرست، خطرناک است

ارتباطات، پیچیده است و می­تواند گیج کننده باشد. ایجاد اصطلاحات دقیق و تخصصی، باعث تسهیل ارتباطات می­شود. اما وقتی که ما به یک زبان صحبت نمی­کنیم، چه اتفاقی می­افتد؟

اگر بگویم، “از پیچ استفاده کن” و منظورم یک درب بطری بازکن فلزی باشد که یک مهندس برای مونتاژ محصول استفاده می­کند، اما او فکر کند که منظورم یک براکت زاویه­ای یا چسب شیمیایی است؛ چه اتفاقی می­افتد؟ این محصول ممکن است مشکلات جدی پیدا کند.

مسلماً، رابط­ها و تجربیات، در اصل، برنامه­های ما را خراب نخواهند کرد. اما قدرت تاثیری که می­گذارند، کمتر نیست. زمان و هزینه­ای که صرف کاربرد نادرست این اصطلاحات می­شود، غیر قابل تصور است. در نهایت، اتلاف وقت و هزینه، باعث می­شود که یک شرکت از فعالیت خود خارج شود یا باعث شکست محصولات می­شود. استفاده نادرست از مفاهیم می­تواند فاجعه بار باشد.

یافتن طراح مناسب

یکی از رایج­ترین موارد استفاده نادرست از اصطلاحات UI و UX جایی است که بیشترین اهمیت را دارد: لیست­ها و الزامات شغلی. یافتن افراد عالی برای مشاغل تخصصی مانند طراحی رابط و طراحی تجربه کاربری، به خودی خود دشوار است. اما هنگامی که مهارت و تمرکز طراحی، به مفهوم اشتباه در اختیار افراد قرار گیرد، استخدام فرد مناسب برای کار دشوارتر می­شود.

استخدام فرد متخصص، هزینه­بر است و استخدام متخصصی که نتواند مشکلی شما را حل کند، حتی پر هزینه­تر خواهد بود. بیشتر اوقات، الزامات و مسئولیت­های شغلی، در توضیحات شغل طراح UI آورده می­شود، اما مسئولیت یک طراح UX نیز در این مورد حائز اهمیت است.

مسئولیت در برابر مشکل

چه برای طراح UI و چه برای طراح UX، هنوز المان طراحی وجود دارد. طراحی، راه حل یک مشکل است. وقتی نقش­ها به طور واضح مشخص و قابل درک باشند، برخورد با مسئله، پیشنهاد راه حل و اجرای آن بسیار آسان­تر است.

در مورد UI و UX، این مشکل معمولاً در شرایطی پیش می­آید که مسئولیت رابط و تجربه کاربر، به یک طراح داده شود که نمی­تواند روی  هر دو کنترل داشته باشد.

وقتی توانایی حل یک مشکل در دستان شما نباشد، کار دشوار می­شود. یک طراح رابط کاربری، شاید توانایی خلق طرح­ها، آیکون­ها، رنگ­ها، متن تاثیرگذار را داشته باشد و بر المان­های دیگری تأثیر بگذارد که مشکلات موجود در زمینه تعامل مستقیم با کاربر را حل می­کنند.

آن المان­ها ابزاری خارق العاده برای تأثیر بر تجربه کاربر هستند، اما آنها تنها بخشی از این معادله می­باشند. تجربه کاربر، تحت تأثیر موارد زیادی مانند کپی بازاریابی، سرعت، عملکرد، طرح رنگی، شخصیت، پشتیبانی از مشتری، انتظارات تعیین شده، رویکرد مالی، تجسم … قرار دارد.

منصفانه و عملی نیست که به طراح UI بگوییم که او مسئول همه این موارد است. اینگونه نیست که نمی­توان تجربه کاربری را طراحی کرد. اگر موقعیت برای یک طراح UX برعکس شود، به همان اندازه دشوار خواهد بود. برای اینکه یک طراح، بتواند مسئله UX را به درستی از آن خود کند، باید بتواند تغییرات، پیاده سازی­ها و تصمیماتی را توصیه و اعمال کند که تجربه کاربر را کنترل ­کنند.

اما در مورد تمرکز و دامنه کار طراح، اغلب برداشت نادرست می­شود. بحث بر سر این نیست که یک طراح نتواند از عهده هر دو حوزه برآید. بلکه بحث در مورد ابزارها و توانایی حل مسئله است. سازنده­ای که ابزار نداشته باشد، به همان اندازه فردی مهارت و دانش ندارد، ناتوان در ساختن است.

نتیجه

اولین قدم برای برخورد موفقیت آمیز با هر مسئله­ای، درک کارهایی است که باید انجام شود. درک تفاوت بین UI و UX یک سرمایه­ی عقلانی با تبعات حیرت انگیز است.

از استخدام فرد مناسب برای شغل گرفته تا درک آنچه موارد لازم برای حل مسئله، شناخت صحیح اصطلاحات UI و UX راهی ساده برای تسهیل ارتباطات بهتر، حل بهتر مسئله، طراحی بهتر و تجربه کاربری بهتر است.